भक्तपुरमा निस्क्यो मिथेन ग्याँस उपत्यकाको १४ ठाउँमा सम्भाव्यता अध्ययन

भिडियो हेर्नको माथि को बक्स मा डबल क्लिक गर्नु होस्

भक्तपुर, भाद्र १ - बालकोटको रोज भिलेजवासीलाई पानी वितरण गर्न खनिएको बोरिङबाट आगो बाल्न मिल्ने मिथेन ग्याँस निस्केको छ । ७ वर्षअघि खनिएको बोरिङमा मंगलबारदेखि ग्याँस निस्केको हो । बोरिङबाट सोमबारसम्म पानीको सट्टा ग्याँस निस्केको कामदारहरू बताउँछन् । पानी आउन छाडेपछि बस्तीका ७० घरका बासिन्दा ट्यांकरबाट पानी किनेर खान थालेका छन् । जमिनमुनिबाट निस्केको ग्याूस पाइप लगाएर स्थानीयले परीक्षण गर्दा बलेपछि वरिपरिका घरधनी त्रसित भएका छन् । बालकोट- ३ मा रहेको रोजभिलेजको घर नम्बर- ५ मा बस्दै आएका भीमप्रसाद सापकोटा ग्याूसको कारण क्षति हुनसक्ने डरले रातभरि सुत्न नसकेको बताए । ग्याूस निस्केको स्थानसूगै नेपाल प्रहरीका एसपी विष्णुहरि गौतमको घर जोडिएको छ । स्थानीय प्रहरीले खबर गरेपछि खानी विभागका अधिकारीहरू पनि अध्ययनका लागि शुक्रबार मध्याह्न पुगेका थिए । विभागका सिनियर डिभिजन जिओलोजिस्ट दिनेशकुमार नापितले बोरिङबाट निस्केको ग्याूस मिथेन भएको बताए । स्थायी रूपमा ग्याूस आए पाइपबाट घर- घरमा वितरण गर्न सकिने उनले बताए । दुई सय ५० मिटर गहिराइ रहेको बोरिङबाट ग्याूस निस्केकाले स्थायी रूपमा हुनसक्ने उनले अनुमान गरे । 'धेरै पानी तानेकाले ग्याूस निस्केको पनि हुनसक्छ,' उनले भने । प्रत्येक घरमा १ हजार लिटर वितरण हुने उक्त बोरिङबाट दैनिक ७० देखि ८० हजार लिटर पानी तान्ने गरिएको थियो । यसअघि पानी तान्दा केही समय ग्याूस निस्कने गरे पनि पछि पानी आउने गरेको पानी वितरणमा खटिने सुमन केसीले बताए । २ सय ५० मिटर गहिराइ भए पनि ७२ मिटरमा मात्रै पानी तान्ने मोटर राखिएको छ । अध्ययनको क्रममा नियमित ग्याूस आउने तथ्य पत्ता लाग्यो भने विभागसूग स्वीकृत लिएर वितरण गर्न सकिन्छ । वाग्मती होम्सका अध्यक्ष भेषराज लोहनीले तत्काल अध्ययन गरी स्थायी रूपमा निस्कने अवस्था पाइएमा खानी विभागबाट स्वीकृत लिएर हाउजिङका बासिन्दालाई वितरण गर्ने बताए । खानी तथा भूगर्भ विभागले सन् १९९७ मा जाइकाको सहयोगमा काठमाडौं उपत्यकाको १४ ठाउूमा सम्भाव्यता अध्ययन गर्दा मिथेन ग्याूस पाइएको नापितले जानकारी दिए । टेकुदेखि ललितपुरको इमाडोलसम्मको २६ वर्ग किलोमिटरमा अन्यत्रभन्दा बढी ग्याूस पाइएको थियो । अध्ययनको क्रममा सबै स्थानमा 'वेल' गाडिएको छ । त्रिपुरेश्वरलाई मध्यविन्दु मानेर अध्ययन गरिएको थियो । नापितका अनुसार टेकु क्षेत्रमा ५, त्रिपुरेश्वर, भृकुटीमण्डप, तीनकुने, कोटेश्वर, शंखमूल, जडीबुटीमा एक/एकवटा र इमाडोलमा ३ वटा वेल गाडिएको छ । 'त्यसबेला जति ठाउूमा वेल गाडिएको थियो सबैमा ग्याूस निस्केको थियो,'उनले भने,'तर, प्रयोग गर्न सकेका छैनांै ।' अध्ययनले ३० करोड घनमिटर ग्याूस छ भन्ने निष्कर्ष निकालेको थियो । कतिपय स्थानमा बालकोटको जस्तो पम्प नराखी पनि ग्याूस निस्केको थियो । काठमाडांैमा २० हजार परिवारलाई बाूड्दा ३० देखि ५० वर्षसम्म पुग्न सक्छ भन्ने अध्ययनको निष्कर्ष थियो । अध्ययनले ग्याूस भएको पत्ता लगाएपछि सरकारले निजी क्षेत्रलाई दिन प्रस्ताव आह्वान गरेको थियो । केहीले हाले पनि सम्पर्कमा नआएको विभागले जनाएको छ । काठमाडौंको जमिनमुनि एक तह पानी र ग्याूस रहेको विज्ञहरू बताउूछन् । सरकारले अध्ययन गरेर उद्योगका रूपमा सञ्चालन गर्न निजी क्षेत्रलाई दिने नीति भएकाले अहिलेसम्म ग्याूस प्रयोगमा ल्याउन सकेको छैन । निजी क्षेत्रले चासो नदिएकाले यस वर्ष सरकारले नै केही स्थानमा सुरु गर्न बजेटसमेत विनियोजन गरेको विभागले जनाएको छ ।